تعدد مناطق توليد قالي در استان اردبيل نيز نقش بسيار مؤثري در فعاليت کارگاه‌هاي رنگرزي سنتي در مناطق شهري و روستايي اين استان داشته و خدمات لازم براي بافندگان را تأمين مي‌کرده است.
بنابه اين گزارش، تعداد رنگ‌هاي مورد استفاده در رنگرزي سنتي منطقه از 12 رنگ تجاوز نمي‌کند که در مناطق روستايي و عشايري از 7 رنگ کمتر است.
رنگرزي سنتي در خانواده‌هاي کوچ‌رو و عشايري استان در گذشته‌هاي نه چندان دور که امکان دسترسي عشاير به شهرها نبود، شايد سالي يکبار صورت مي‌گرفت.
عشاير براي تهيه الياف رنگي مورد نياز در توليد انواع زيرانداز به ناچار از گياهان رنگزاي موجود در محيط زندگي و با تلفيق پشم‌هاي خود رنگ مانند سياه، قهوه‌اي و سفيد شيري استفاده مي‌کردند.
رنگرزي سنتي معمولاً توسط زنان سالخورده و با تجربه ايل و در زمان‌هاي کوچ يا اسکان‌هاي موقت صورت مي‌گرفت و درحال‌حاضر نيز تعداد محدودي از خانواده‌هاي عشايري براي تهيه برخي از رنگ‌ها با روش سنتي اقدام مي‌کنند.
اما رنگرزي سنتي شهرها در مقايسه با روستاها و عشاير از امکانات بيشتري برخوردار بود و \"دوره‌گردان\" الياف تهيه شده در کارگاه‌هاي مذکور را به مناطق روستايي و عشايري انتقال مي‌دادند.
براساس اين گزارش، اردبيل، مشکين‌شهر و خلخال ازجمله مهمترين شهرهايي است که کارگاه‌هاي متعدد رنگرزي سنتي در آنها در حال فعاليت است و از پوست انار، گردو، روناس، زردچوبه، چوبه‌مار و نيل براي رنگرزي استفاده مي‌شود.
هر چند برخي از کارگاه‌هاي ذکر شده هنوز فعاليت مي‌کنند، عمده فعاليت آنها با توجه به تقاضاهاي عمده در زمينه رنگرزي شيميايي بوده است و تنها در صورت سفارش رنگرزي گياهي انجام مي‌شود.
افراد معدودي از بازماندگان اساتيد رنگرزي سنتي هستند که براي رنگرزي نخ‌هاي پشمي از روش سنتي و گياهي استفاده مي‌کنند.
مرحوم استاد ميرفرج‌رضوي، مرحوم استاد ستار صانع فرش، مرحوم استاد جبرائيل مبالغ فرش، مرحوم استاد حاجي‌ميرفرشي و مرحوم استاد فيض‌الله وثوث ايراني از اساتيد رنگرزي سنتي(گياهي) در استان اردبيل هستند.
استاد بخشعلي زمينادي، شهرکي ماهر، غلامرضا صانع‌فرش و لطف‌الله لاهرودي از بازماندگان اساتيد رنگرزي سنتي هستند که در اين زمينه فعاليت مي‌کنند.
زماني صداي کوره رنگرزان به همراه بو و بخار پاتيل‌هاي رنگرزي در محلات اردبيل مي‌پيچيد و کوچه‌هاي تنگ و خلوت شب تلاش‌هاي بي‌وقفه و شبانه‌روزي صنعتگران رنگرز را تماشا مي‌کرد، اما شهر اردبيل که بيشترين حجم فعاليت‌ها و کارگاه‌هاي رنگرزي را به خود اختصاص داده بود همه فعاليت‌هايش تعطيل شده، هنرمندان حرفه‌هاي ديگري را پيشه کرده‌اند و رنگ‌هاي متنوع شيميايي جايگزين رنگ‌هاي گياهي و سنتي پشم و الياف پشمي شده است.
M/112
انتهای پیام/
